Łacina

 

Dlaczego łacina?

 Bo język łaciński jest językiem sakralnym.

Przez wieki był językiem Kościoła, językiem liturgii, językiem modlitwy, bo nie należy, nie wypada modlić się, zwracać do Boga językiem ulicy, językiem targowiska.

Pius XI zwrócił uwagę: „Albowiem Kościół, dokładnie dlatego, iż obejmuje wszystkie narody i przeznaczony jest, aby trwać do końca czasów (...) ze swej natury potrzebuje języka, który jest powszechny, niezmienny i nie narodowy”.

  Pius XII pisze: „Język łaciński, którego używa wielka część Kościoła, jest widocznym i pięknym znakiem jedności, jest też lekarstwem skutecznym przeciw jakimkolwiek skażeniom autentycznej nauki”.

Michael Davies „Liturgiczne bomby zegarowe Vaticanum II”
Dom Gueranger pisał nie bez powodu w dziele " Institutions liturgiques" (t.1.rozdz.IV,1840) przeczytać o GUERANGER Prosper L.P. OSB (1805-1875)

"Nienawiść do łaciny jest wrodzona wszystkim wrogom Rzymu. Uznają ją oni za więź łączącą katolików na całym świecie, za arsenał ortodoksji przeciw subtelnościom ducha sekciarskiego (…). Musimy przyznać, że mistrzowskim posunięciem protestantyzmu jest wypowiedzenie wojny świętemu językowi. Gdyby udało im się go kiedyś zniszczyć, byliby na prostej drodze do zwycięstwa."

Wypowiedź Benedykta XVI z 2006 r. dotyczącą języka muzyki sakralnej: „Prawdziwa odnowa muzyki kościelnej może nadejść jedynie w ślad za wielką tradycją przeszłości, chorału gregoriańskiego i kościelnej polifonii.”

 

Św. Piusa V po Soborze Trydenckim: - Sesja 22:I/B (kanony o mszy świętej)

9.Gdyby ktoś mówił, że obrządek Kościoła rzymskiego, w którym część kanonu i słowa konsekracji wymawia się po cichu, należy potępić: albo, że mszę należy odprawiać wyłącznie w języku narodowym... - niech będzie wyklęty.

Użycie łaciny w obrzędach liturgicznych jest uzasadnione.

1. Język odgrywa szczególną rolę w liturgii. Kościół prowadzi swoisty dialog z Panem przedstawiając Mu swoje prośby, dziękczyniania i ofiary w języku ludzkim. Dlatego liturgia potrzebuje języka. Ze względu na poczucie sakrum - świętości, a więc radykalnej odmienności świętych obrzędów w stosunku do wszystkiego co stanowi sferę profanum - codzienności, do roli tej dobrze nadaje się język łaciński - język martwy, którym nikt już nie posługuje się na codzień.

2. Jednocześnie łacina jest językiem pozwalającym, jak żaden inny, na ścisłe formułowanie myśli. Ma mniej wieloznaczności niż języki współczesne, dlatego wyraża w sposób pewny, adekwatny i precyzyjny prawdy wiary katolickiej, chroniąc przed potencjalnymi błędami, które mogą wyniknąć z nieporozumień językowych.

3. Jeden język liturgiczny wyraża jedność i powszechność Kościoła. Dzięki temu Msza odprawiana po łacinie jest taka sama na całym świecie, niezależnie od położenia geograficznego, lokalnej kultury, czy innych względów.

4. Użycie łaciny gwarantowało także niezmienność liturgii w czasie. Języki żywe ewoluują, jesteśmy świadkami zmiany znaczenia słów, zasad gramatyki, pisowni etc. Użycie łaciny, nie tylko uwalnia Kościół od obowiązku ciągłego weryfikowania zmian w języku i wprowadzania odpowiednich zmian liturgii, ale wskazuje też na ponadczasowość ofiary Mszy św. To właśnie wyraża używany czasem zwrot "Msza wszechczasów".

Wymowa łacińskich słów

Ponieważ jednak znajomość łaciny na pewno we Mszy nie przeszkadza, a jej poznanie ułatwia też zrozumienie kultury chrześcijańskiej, warto poznać podstawy tego języka. Elementarną naukę łaciny warto zacząć od zasad wymowy. Wymowa słów łacińskich nie jest dla Polaków trudna. Należy jedynie pamiętać, że:

1) C - przed samogłoskami -e, -i, -y oraz przed dyftongami -ae, -oe, wymawia się jak "c". Np coelum cibus. We wszystkich pozostałych sytuacjach - jak "k", np. corpus, calix, cum.

2) Ph - wymawia się jak "f". np. philosophia.

3) Th - wymawia się jak "t". np. thronum, cithara.

4) X - wymawia się jak "ks", np. rex, lux.

5) Qu - wymawia się jak "kw", np. quo, qualitas, quoniam.

6) Ae, oe - wymawia się jak "e", np. animae.

7) Ngu - wymawia się jak "ngw". np. lingua.

Ponadto tradycyjnie:
8) Tio, tia - wymawia się jak "cjo, cja", np. dilectio.

 

Zasady wymowy łacińskiej

Język łaciński nie posiada jednolitego systemu wymowy. Za różnice w sposobie wymowy odpowiada przede wszystkim naturalna ewolucja tego języka - od starożytności aż do średniowiecza. Ze względu na rozpowszechnienie w Europie wymowa  łaciny podlegała procesom fonetycznym zachodzącym w różnych językach narodowych, stąd zasady wymowy w różnych krajach mogą się różnić między sobą.  Współcześnie wyróżniamy cztery szkoły wymowy łacińskiej: wymowę restytuowaną (pronuntiatio restituta) oraz trzy podszkoły wymowy tradycyjnej: północnoeuropejską, południowoeuropejską (kościelną) oraz anglosaską. W Polsce najczęściej stosuje się zasady wymowy tradycyjnej z uwzględnieniem cech nabytych wraz z ewolucją języka polskiego.

Wymowa głosek w języku polskim i łacińskim jest zbliżona. Różnice zebrano w tabeli:

głoska	wymowa	przykład	wymowa
c przed samogłoskami e, i, y, æ, œ	c	medicina	medicina
c przed a, o, u oraz przed spółgłoską i na końcu wyrazu	k	columba cantor ecce	kolumba kantor ekce
q (zawsze występuje w połączeniu z u)	kw	aqua	akwa
ngu	ngw	sanguis lingua	sangwis lingwa
su	sw2	suavis	swawis
v	w	vultus	wultus
æ	e1	ætas	etas
œ	e1	pœna	pena
ph	f	philosophus	filozofus
rh	r	rhetor	retor
th	t	theologia	teologia
s pomiędzy samogłoskami	s	rosa	roza
y	i	mysterium	misterium
x	ks	rex	reks

    Wyjątkami są takie wyrazy jak: poeta, aer (powietrze), Michael. W tych wyrazach ae oraz oe czyta się oddzielnie.
    Wyraz suus czytamy [suus]

Źródło:

 http://www.liturgia.bydgoszcz.pl/static/lacina/